1500-ական թվականներից Հայաստանը գտնվում էր Օսմանյան Թուրքիայի և Սեֆյան Պարսկաստանի տիրապետության տակ: 17-րդ դարի սկզբին հայ ազատագրական գործիչները Հայաստանը ազատագրելու ծրագրեր էին մշակում: Մասնավորապես 1677թ-ին Էջմիածնում Հակոբ Բ. Ջուղայեցի կաթողիկոսի նախաձեռնությամբ հրավիրվում է գաղտնի ժողով, որին մասնակցում էին 12 աշխարհիկ և հոգևոր գործիչներ: Նրանք քննարկում են Հայաստանի ազատագրության հարցը և որոշում պատվիրակություն ուղարկել Եվրոպա` Եվրապական երկրներից օգնություն խնդրելու համար: Պատվիրակությունը մեկնում է Կ. Պոլիս այնտեղից Եվրոպա մեկնելու համար, սական Հ. Ջուղայեցին մահանում է և պատվիրակությունը վերադառնում է Հայաստան, բացի Իսրայել Օրուց: Նա մեկնում է Եվրոպա, լինում Ֆրանսիայում, Անգլիայում, ապա հաստատվում է Գերմանիայում և հանդիպում տեղի իշխան Հովհան Վիլհելմի հետ, նրան ներկայացնում Հայաստանի ազատագրման ծրագիրը: Հովհան Վիլհելմը խոստանում է նրան օգնել, բայց և խորհուրդ է տալիս գնալ Հայաստան և տեղում ծանոթանալ տիրող վիճակին, քանի որ, 20 տարի Հայաստանում չէր եղել: Օրին գալիս է Հայաստան և Սյունիքի Անգեղակոթ գյուղում հրավիրում գաղտնի ժողով, որտեղ Արցախի հայ մելիքները խոստանում են ամեն կերպ աջակցել նրան: Օրին վերադառնում է Եվրոպա դաշնակիցներ փնտրելու, սակայն շուտով հասկանում է, որ Հայաստանը հնարավոր է ազատագրել միայն Ռուսաստանի օգնությամբ: Նա 1703թ-ին մեկնում է Ռուսաստան, հանդիպում Պյոտր Մեծի հետ, վերջինս խոստանում է հայերին օգնել Հյուսիսային պատերազմի ավարտից հետո: Օրին շարունակում է իր գործունեությունը: Նա մահանում Է 1711թ-ին Աստրախանում: Իսրայել Օրին հայ ազատագրական շարժման հիմնադիրն է, նա առաջին գործիչն էր, որ հասկացավ՝ Հայաստանը հնարավոր է ազատագրել միայն Ռուսաստանի օգնությամբ:
Месяц: Сентябрь 2022
Հայաստանը 19-րդ դարի սկզբին
1500-ական թվականներից Հայաստանը գտնվում էր Օսմանյան Թուրքիայի և Սեֆյան Պարսկաստանի տիրապետության տակ: 17-րդ դարի սկզբին հայ ազատագրական գործիչները Հայաստանը ազատագրելու ծրագրեր էին մշակում: Մասնավորապես 1677թ-ին Էջմիածնում Հակոբ Բ. Ջուղայեցի կաթողիկոսի նախաձեռնությամբ հրավիրվում է գաղտնի ժողով, որին մասնակցում էին 12 աշխարհիկ և հոգևոր գործիչներ: Նրանք քննարկում են Հայաստանի ազատագրության հարցը և որոշում պատվիրակություն ուղարկել Եվրոպա` Եվրապական երկրներից օգնություն խնդրելու համար: Պատվիրակությունը մեկնում է Կ. Պոլիս այնտեղից Եվրոպա մեկնելու համար, սական Հ. Ջուղայեցին մահանում է և պատվիրակությունը վերադառնում է Հայաստան, բացի Իսրայել Օրուց: Նա մեկնում է Եվրոպա, լինում Ֆրանսիայում, Անգլիայում, ապա հաստատվում է Գերմանիայում և հանդիպում տեղի իշխան Հովհան Վիլհելմի հետ, նրան ներկայացնում Հայաստանի ազատագրման ծրագիրը: Հովհան Վիլհելմը խոստանում է նրան օգնել, բայց և խորհուրդ է տալիս գնալ Հայաստան և տեղում ծանոթանալ տիրող վիճակին, քանի որ, 20 տարի Հայաստանում չէր եղել: Օրին գալիս է Հայաստան և Սյունիքի Անգեղակոթ գյուղում հրավիրում գաղտնի ժողով, որտեղ Արցախի հայ մելիքները խոստանում են ամեն կերպ աջակցել նրան: Օրին վերադառնում է Եվրոպա դաշնակիցներ փնտրելու, սակայն շուտով հասկանում է, որ Հայաստանը հնարավոր է ազատագրել միայն Ռուսաստանի օգնությամբ: Նա 1703թ-ին մեկնում է Ռուսաստան, հանդիպում Պյոտր Մեծի հետ, վերջինս խոստանում է հայերին օգնել Հյուսիսային պատերազմի ավարտից հետո: Օրին շարունակում է իր գործունեությունը: Նա մահանում Է 1711թ-ին Աստրախանում: Իսրայել Օրին հայ ազատագրական շարժման հիմնադիրն է, նա առաջին գործիչն էր, որ հասկացավ՝ Հայաստանը հնարավոր է ազատագրել միայն Ռուսաստանի օգնությամբ:
Homework
a. Circle the correct form.
- If I’m not feeling better tomorrow, I’m going to go to the doctor’s.
- Kerry won’t be going to work next week if her children are still ill.
- Don’t call Chloe now. If it’s eight o’clock, she will be bathing the baby.
- You can be fined if you aren’t wearing a seatbelt in your car.
- If we’re lucky, we’ll have sold our house by Christmas.
- If plants aren’t watered, they die.
b. Complete the sentence with a time expression from the list.
- I’ll call you as soon as I get back from my holiday.
- He’s going to pack his suitcase before he goes to bed.
- They’re setting off early in case there’s a lot of traffic.
- Sophie will be leaving work early tomorrow unlessher boss needs her.
- I’m meeting an old friend when I go to London.
- I’ll call you after I find out my results.
- Lily will have packed some sandwiches in case we get hungry.
- They’ll be playing in the park until it gets dark.
Homework
a. In groups, decide on creative punishments for these crimes or offences.
1. An arsonist who sets fire to a local beauty spot, for example, a forest.
I would force him to plant all the burned trees in the forest․
2. A 15-year-old who is caught drinking and smoking.
I think that I would just explain him how badly smoking and drinking will effect on his health if he does it at young age.
3. Someone who parks illegally causing major traffic delays.
I would give join with other drivers and push the car out of the way.
4. A group of teenagers who paint graffiti all over walls in a small town.
I would make teenagers pay for the damage they have done.
5. A couple whose dogs bark incessantly and bother the neighbors.
I would just make them leave.
6. A young person who creates a computer virus which infects thousands of computers.
I would make that person fix all the computers.
Homework
- A gang took a rich man’s son and asked the family for money. – kidnapping
- She went to her ex-husband’s house and shot him dead. – murder
- A passenger on a flight made the pilot land in the desert. – hijacking
- After the party the man made the woman have sex against her will. – rape
- We came home from holiday and found that our TV had gone. – burglary
- Someone tried to sell me some marijuana during a concert. – drug dealing
- When the border police searched his car, it was full of cigarettes. – smuggling
- Someone threw paint on the statue in the park. – vandalism
- He said he’d send the photos to a newspaper if the actress didn’t pay him a lot of money. – blackmail
- An armed man walked into a bank and shouted ‘Hands up!’ – robbery
- A man transferred company money into his own bank account. – fraud
- A builder offered the mayor a free flat in return for a favor. – bribery
- Two men left a bomb in the supermarket car park. – terrorism
- Somebody stole my car last night from outside my house. – theft
- A man held out a knife and made me give him my wallet. – mugging
Making punishment fit the crimes
Mike Cicconetti, a US judge with a difference.
1. When Michelle Murray was arrested for abandoning some kittens in a forest, she expected to get a fine or a short prison sentence. Instead she was sentenced to spend the night in the same cold, dark forest. In the end it was so cold that she only had to spend three hours in the woods, but Judge Mike Cicconetti had made his point. He wanted the 26-year-old Ohio housewife to feel the same pain and suffering as the animals she had abandoned, many of which later died.
2. Judge Cicconetti’s unusual ruling was just the latest example of his unique brand of ‘creative justice’ which has won him national acclaim. He was elected unopposed to serve another six years in Like County, Ohio last month, and this year won the presidency of the American Judges Association.
3. Cicconetti allows offenders to choose between jail, and an alternative, ‘creative’ sentence. For example, people accused of speeding are offered a choice between having their licence suspended for 90 days, or having it suspended for a shorter period and spending one day working as a school crossing guard. The judge says that offenders who spend a day helping school children across the street never appear in his courtroom for speeding again.
Homework
abandon — leave without planning to come back
keen — sharp, eager, intense, sensitive
jealous — afraid that the one you love might prefer someone else; wanting what someone else has
tact — ability to say the right thing
oath — a promise that something is true, a curse
vacant — empty; not filled
hardship — something that is hard to bear; difficulty
gallant — brave; showing respect for someone
data — facts, information
unaccustomed — not used to something
bachelor — a man who has not married
qualify — become fit; show that you are able
Homework
Circle the correct form of the verb. Tick if both are correct.
- She’s lived/been living here for years.
- Your boss has phoned three times this morning!
- The kids are exhausted because they have been playing outside all day.
- He hasn’t seen the new James Bond film yet.
- I have never met his wife. Have you?
- We have studied/have been studying English all our lives.
- I have been tidying the garage all afternoon. I’ve nearly finished.
- He’ll be here soon. He has just left work.
- How long have you had your car?
- Oh no! Someone has broken the window.
b. Complete the sentences with the present perfect simple or continuous.
- We have known Jack and Ann for years.
- You look hot. Have you been running?
- Rose hasn’t done her homework so she can’t go out.
- Did you know they have moved? They live in Torquay now.
- How long have Daisy and Adam been going out together? Five months?
- I haven’t had time to cook dinner. Shall we get a pizza?
- We have been walking for hours. I think we’re lost.
- Have you eaten my chocolates? There are only a few left!
Բագրատունիների թագավորությունը
Բագրատունիների թագավորությունը կառավարման ձևով ավատատիրական միապետություն էր։ Թագավորը օժտված էր քաղաքական, ռազմական, դատաիրավական ու հոգևոր–եկեղեցական լայն իրավալիազորությամբ։ Թագավորը գրեթե բացարձակ միապետ էր: Երկրի ներքին և արտաքին քաղաքականությունը վարում էր նա:
Բագրատունի արքան կրում էր նաև պարսկական ծագում ունեցող բարձրագույն տիտղոս՝ «Շահնշահ Հայոց», «Շահնշահ Հայոց և Վրաց», իրականում լինելով «Շահնշահ Հայոց, Վրաց և Աղուանից», այսինքն՝ հայերեն թարգմանությամբ՝ «Արքայից արքա Հայոց», «Արքայից արքա Հայոց և Վրաց», «Արքայից արքա Հայոց, Վրաց և Աղվանից»։ Իրականում այդ բոլոր երկրները և դրանց հարակից մարզերն ու գավառները ենթակա էին Հայոց թագավորին։ Դեռևս Բագրատունյաց թագավորության հիմնադիրը՝ Աշոտ 1 Բագրատունին, ստեղծեց Հայաստանի, Վիրքի և Աղվանքի իշխանների համադաշինք՝ ֆեդերացիա՝ այն ամրապնդելով ռազմաքաղաքական զորակցությամբ։ Իշխանաց իշխանը թագավորին պատասխանատու էր իշխանների գործունեության համար։ Նրա ենթակայության տակ էին արքայական տիրույթները, պետական գանձարանը, երկրի մեծ ու փոքր պաշտոնյաներն ու հարկահանները։ Իշխանաց իշխանի բարձր պաշտոնը սովորաբար տրվում էր արքայի եղբայրներից մեկին կամ թագաժառանգին ։Պատերազմների ժամանակ բանակը համալրվում էր, և զորքի թիվը մեծանում էր: Խաղաղ պայմաններում այն հասնում էր 80-100 հազարի: Բանակը կազմված էր արքունական և մարզպանական գնդերից: Արքունի գունդը անմիջականորեն ենթարկվում էր թագավորին, իսկ մարզպանական գունդը կազմվում էր իշխանական զորաջոկատներից: Բանակը կազմված էր հեծելազորից, հետևակից և սակրավորական զորամասերից: Զորքը համալրում էին ազատները, շինականները և քաղաքաբնակները: Պատերազմների ժամանակ բանակը համալրվում էր, և զորքի թիվը հասնում էր 100 000-ի։ Բանակը կազմված էր արքունական և մարզպանական գնդերից։ Արքունի գունդը անմիջականորեն ենթարկվում էր թագավորին, իսկ մարզպանական գունդը կազմվում էր իշխանական զորաջոկատներից։ Բանակը կազմված էր հեծելազորից, հետևակից և սակրավորական զորամասերից։ Զորքը համալրում էին ազատները, շինականները և քաղաքաբնակները։
Բագրատունիների թագավորությունը Հայաստանում
Բագրատունիների թագավորությունը կառավարման ձևով ավատատիրական միապետություն էր։ Թագավորը օժտված էր քաղաքական, ռազմական, դատաիրավական ու հոգևոր–եկեղեցական լայն իրավալիազորությամբ։ Թագավորը գրեթե բացարձակ միապետ էր: Երկրի ներքին և արտաքին քաղաքականությունը վարում էր նա:
Բագրատունի արքան կրում էր նաև պարսկական ծագում ունեցող բարձրագույն տիտղոս՝ «Շահնշահ Հայոց», «Շահնշահ Հայոց և Վրաց», իրականում լինելով «Շահնշահ Հայոց, Վրաց և Աղուանից», այսինքն՝ հայերեն թարգմանությամբ՝ «Արքայից արքա Հայոց», «Արքայից արքա Հայոց և Վրաց», «Արքայից արքա Հայոց, Վրաց և Աղվանից»։ Իրականում այդ բոլոր երկրները և դրանց հարակից մարզերն ու գավառները ենթակա էին Հայոց թագավորին։ Դեռևս Բագրատունյաց թագավորության հիմնադիրը՝ Աշոտ 1 Բագրատունին, ստեղծեց Հայաստանի, Վիրքի և Աղվանքի իշխանների համադաշինք՝ ֆեդերացիա՝ այն ամրապնդելով ռազմաքաղաքական զորակցությամբ։ Իշխանաց իշխանը թագավորին պատասխանատու էր իշխանների գործունեության համար։ Նրա ենթակայության տակ էին արքայական տիրույթները, պետական գանձարանը, երկրի մեծ ու փոքր պաշտոնյաներն ու հարկահանները։ Իշխանաց իշխանի բարձր պաշտոնը սովորաբար տրվում էր արքայի եղբայրներից մեկին կամ թագաժառանգին ։Պատերազմների ժամանակ բանակը համալրվում էր, և զորքի թիվը մեծանում էր: Խաղաղ պայմաններում այն հասնում էր 80-100 հազարի: Բանակը կազմված էր արքունական և մարզպանական գնդերից: Արքունի գունդը անմիջականորեն ենթարկվում էր թագավորին, իսկ մարզպանական գունդը կազմվում էր իշխանական զորաջոկատներից: Բանակը կազմված էր հեծելազորից, հետևակից և սակրավորական զորամասերից: Զորքը համալրում էին ազատները, շինականները և քաղաքաբնակները: Պատերազմների ժամանակ բանակը համալրվում էր, և զորքի թիվը հասնում էր 100 000-ի։ Բանակը կազմված էր արքունական և մարզպանական գնդերից։ Արքունի գունդը անմիջականորեն ենթարկվում էր թագավորին, իսկ մարզպանական գունդը կազմվում էր իշխանական զորաջոկատներից։ Բանակը կազմված էր հեծելազորից, հետևակից և սակրավորական զորամասերից։ Զորքը համալրում էին ազատները, շինականները և քաղաքաբնակները։
Մերի Մկրտչյան 