I saw a corpse on the seashore.
The king concealed his gold.
I don’t like to go on educational trips when the weather is dismal.
Harry’s wife calls him frigid because he keeps his feelings to himself.
This house is said to be inhabited with ghosts.
Before reading the results a numb feeling came over me.
I shrieked at the sign of that sinister shadow.
Don’t recline on that painted bench.
I shrieked at the sign of that sinister shadow.
Don’t recline on that painted bench.
He tried hard to tempt me to accept his offer but I rejected it.
I lost my wager on horse races.
Месяц: Октябрь 2022
Creative exercise
I saw a corpse on the seashore.
The king concealed his gold.
I don’t like to go on educational trips when the weather is dismal.
Harry’s wife calls him frigid because he keeps his feelings to himself.
This house is said to be inhabited with ghosts.
Before reading the results a numb feeling came over me.
I shrieked at the sign of that sinister shadow.
Don’t recline on that painted bench.
I shrieked at the sign of that sinister shadow.
Don’t recline on that painted bench.
He tried hard to tempt me to accept his offer but I rejected it.
I lost my wager on horse races.
19-րդ դարի ռուս-պարսկական պատերազմները
1804 թ-ի մայիսի 23-ին պարսկական կառավարությունը վերջնագիր է ներկայացրել Ռուսաստանին՝ պահանջելով Այսրկովկասից դուրս բերել ռուսական զորքերը: Վերջնագիրը մերժվել է. սկսվել են ռազմական գործողությունները:
1805 թ-ի հունիսին Աբբաս Միրզան մեծաքանակ բանակով հարձակվել է Ղարաբաղի վրա, պաշարել Շուշիի բերդը, որը պաշտպանում էր ռուսական փոքրաթիվ կայազորը: Օգնության եկած գնդապետ Պյոտր Կարյագինի ջոկատի (շուրջ 500 մարդ) ճանապարհն Ասկերանի կիրճում փակել է պարսկական բանակը: Շրջափակված Կարյագինը հայերի օգնությամբ կարողացել է հետ մղել Աբբաս Միրզայի զորքերի գրոհները, իսկ հուլիսի 28-ին Ձագամի ճակատամարտում ջախջախել նրանց: 1806 թ-ի ամռանն Աբբաս Միրզան 20-հզ-անոց զորքով ներխուժել է Ղարաբաղ, բայց գեներալ Պյոտր Նեբոլսինը հունիսի 13-ին Խոնաշենի կիրճում ջախջախել է նրան, հարկադրել նահանջել դեպի Արաքս: 1806 թ-ի ընթացքում ռուսական զորքերը գրավել են Դերբենդը, Բաքուն և Ղուբան: 1808 թ-ի սեպտեմբերին Գուդովիչն արշավել է Երևան: Սեպտեմբերի 29-ին Աշտարակի մոտ ջախջախել է Երևանի սարդար Հուսեին Ղուլի խանի 4-հազարանոց հեծելազորը, սեպտեմբերի 30-ին գրավել է Էջմիածինը, հոկտեմբերի 9-ին պաշարել Երևանի բերդը: 1813 թ-ի հոկտեմբերի 12-ին Ղարաբաղի Գյուլիստան գյուղում կնքվում է հաշտության պայմանագիր: Գյուլիստան գյուղում ստորագրված պայմանագրով Պարսկաստանը հրաժարվել է Արևելյան Վրաստանից, Գանձակի, Ղարաբաղի, Շաքիի, Շիրվանի, Բաքվի, Ղուբայի, Դերբենդի և Թալիշի խանություններից: Ռուսաստանին է անցնում Լոռին, Փամբակը, Շամշադինը, Գյանջան, Ղարաբաղը, Շիրակը: Երևանի և Նախիջևանի խանությունները շարունակում են մնալ Պարսկաստանի տիրապետության տակ:
Պարսկաստանը չէր հաշտվում Անդրկովկասի իր տարածքները Ռուսաստանին անցնելու իրողության հետ: Պարսկական 60 հազարանոց բանակը թագաժառանգ Աբբաս-Միրզայի գլխավորությամբ 1826թ. հուլիսին, խախտելով Գյուլիստանի պայմանագիրը, ներխուժեց Ռուսաստանի սահմանները: Երևանի Հուսեյն խանի զորքերը հանկարծակի հարձակումով ներխուժեցին Շիրակի և Փամբակի սահմանները: Սկսվեց ռուս-պարսկական երկրորդ պատերազմը: Պարսկական բանակի անսպասելի հարձակումը ծանր դրություն է ստեղծում ռուսական փոքրաքանակ զորամասերի և սահմանամերձ բնակչության համար:Պարսկական զորքերը հուլիսի վերջին պաշարում են Ղարաբաղի Շուշիի բերդը: Բերդի 1700-հոգանոց կայազորը և այնտեղ ապաստանած շրջակա գյուղերի բնակիչները դիմում են ինքնապաշտպանության: Պարսիկները անգլիական մասնագետների գլխավորությամբ ականապատում են բերդի պարիսպները և մի քանի անգամ գրոհում, բայց հաջողության չեն հասնում:
Հայաստանի տարբեր շրջաններում ձևավորվել էին կամավորական ջոկատներ, որոնք խիզախորեն մարտնչում էին թշնամու դեմ: Լոռի-Փամբակում քաջաբար կռվում էր Մարտիրոս Վեքիլյանի ջոկատը, իսկ Ղազախ-Շամշադինում, Դիլիջանում հակառակորդի դեմ սրընթաց գրոհներ էր կատարում վարդապետ Գրիգոր Մանուչարյանի հեծյալ ջոկատը: Նա պարտիզանական համարձակ հարձակումներով գերությունից ազատեց հարյուրավոր ընտանիքներ: 1826թ. ամռանը պարսիկների ունեցած հաջողությունները կարճատև եղան: Նույն տարվա աշնանը ռուսական զորքերը տեղի բնակչության աջակցությամբ պաշտպանությունից անցան հարձակման և թշնամուն դուրս քշեցին ռուսական սահմաններից: Դրանով ավարտվեց պատերազմի առաջին փուլը:
Պրոգրեսիաներ
21
an=a1+(n-1)d=15+(n-1)7=92
(n-1)*7=92-15=77
n-1=11, n=12
22.
S12=15+92/2 *12=642
Պատ․՝642
23.
b5+4b3=-4b4
b1*q4+4b1*q2=-4b1*q3=q2(q2+4)=-4q3
q2+4q+4=0
Պատ․՝-2
24.
Պատ․՝9
“Որոգայթ Փառաց” և “Նոր տետրակ, որ կոչի հորդորակ”
“Որոգայթ Փառաց” և “Նոր տետրակ, որ կոչի հորդորակ” գրքերը տպագրվում էին Մադրասում և Շ. Շահամիրյանն ուղարկում էր նրանցք Սիմեոն կաթողիկոսին, Արցախի մելիքներին, Գանձասարի Հովհաննես կաթողիկոսին և Հերակլ II թագավորին:
“Նոր տետրակ, որ կոչի հորդորակ” գրքում ներկայացվում են հայ ժողովրդի հերոսական անցյալը, նրա աշխարհագրական լայնարձակ սահմանները, և դրան է հակադրվում առկա վիճակը, երբ երկիրը կողոպտվում է օտարների կողմից: Գիրքը կոչ էր անում հայ երիտասարդներին դուրս գալու օտար բռնակալների դեմ և զենքի ուժով հասնելու ազատության. “Խիզախությա՛մ բ եղեք, եղե՛ք նմանվողներ մեր նախահոր՝ քաջ Արամի որդիներին, որ միգուցե այդպիսով կարողանանք վերագտնել մեր հայրենիքն Արարատյան“: “Նոր տետրակի” մեջ հեղինակը քննադատում է միապետական կարգը՝ այն համարելով հայոց պետականության անկման պատճառներից մեկը:
Ստանալով “Նոր տետրակը” և զգուշանալով հայ երիտասարդների անժամանակ ապստամբելու վտանգից՝ Սիմեոն Երևանցի կաթողիկոսը կարգադրում է հավաքել և այրել այդ գիրքը, փակել տպարանը և հեռացնել Մովսես Բաղրամյանին: Նրա սպառնալիքները, սակայն, չկասեցրին գրքի տարածումը: 1786 թ. “Նոր տետրակը” թարգմանվում է ռուսերեն և լույս է տեսնում Պետերբուրգում երկու հազար տպաքանակով, իսկ այնուհետև թարգմանվում է նաև վրացերեն:
Շարունակելով “Նոր տետրակի” գաղափարները՝ Մադրասի խմբակի անդամները կազմում և հրատարակում են “Որոգայթ փառաց” գիրքը: Այն ապագա հայկական պետության կառավարման համար նախատեսված օրենքների հավաքածու էր, որը պետք է կիրառվեր երկիրը Հայաստանի անկախության վերականգնումից հետո:
Exercises
- Two people gave you completely opposite advice – confused
- The police told you that your flat had been burgled – shocked
- A friend helped you a lot with a problem – grateful
- You thought you had lost your passport but then you found it – relieved
- You didn’t get a present you were hoping to get – disappointed
- You went to study abroad and were missing your family – homesick
- You moved to a new town and didn’t have any friends – lonely
- You were about to talk in public for the first time – nervous
- Your friend tells you she has just passed her driving test – glad
- A very good friend didn’t invite you to his party – offended
b. Matched the strong adjectives with their definitions.
- very surprised and unable to move or react – stunned
- extremely upset and shocked – devastated
- very pleased – delighted
- really tired – exhausted
- very excited – thrilled
- extremely scared – terrified
- really angry – furious
- very surprised – astonished
- with little hope, and ready to do anything to improve the situation – desperate
- very unhappy – miserable
2. Idioms
a. Look at the highlighted idioms and try to guess their meanings.
- I’m sick and tired of telling you to do your homework. Get on with it! – fed up
- When I saw the burglar, I scared stiff. – terrified
- He finally passed his driving test. He’s over the moon! – very happy
- You look a bit down in the dumps. Has life been treating you badly? – sad, depressed
- I’m completely worn out. I just want to sit down and put my feet up. – exhausted
- When I saw her, I couldn’t believe my eyes. She looked ten years younger. – very surprised
b. Match the idioms and the feelings.
A. exhausted
B. (be) very surprised
C. fed up
D. terrified
E. sad, depressed
F. very happy
Ազատագրական պայքար
- Ռազմաքաղաքական իրադրությունը Հայաստանում և Այսրկովկասում։ Ռուսների կասպիական արշավանքը
XVII դարում շարունակվում էր վիճակը էլ ավելի վատանալ։ 1722 թվականին աֆղաններին հաջողվեց գրավել երկրի մայրաքաղաք Սպահանը։ Ռուսաստանը որոշեց գրավել Կասպից ծովի ափամերձ տարածքները։ Պետրոս I-ը Վրաստանի թագավոր Վախթանգ VI-ին առաջարկեց միանալ պարսիկների դեմ պայքարին։ Հայաստանի ազատագրման պայքարը կազմակերպելու համար Դավիթ Բեկը Վրաստանից մեկնեց Սյունիք։ Արցախում հավաքագրվել էր ավելի քան 12 հազար զորք։ Հայկական այդ զինուժից 10 հազարը մեկնեց Արցախ, ճամբար դրեց Գանձակի մոտակա Չոլակ վայրում։ Այդտեղ էր նաև վրացական բանակը։ Երկու ամիս այդտեղ մնալուց հետո իմացան, որ ռուսները նահանջել են Դերբենտից ու հետաձգել արշավանքը։ Վրացական բանակը վերադարձավ Թիֆլիս։ Հայերը նույնպես տուն վերադարձան։
- Ռազմական ամրությունները (աղնախներ) Արցախում
Ազատագրական պայքարի կազմակերպիչը հայոց կաթողիկոս Եսայի Հասան-Ջալալյանն էր։ Այդ ընթացքում լեզգիները ասպատակում էին Շիրվանի և Արցախի բնակավայրերը։ Շիրվանից Արցախ ժամանեցին Ավան և Թարխան հարյուրապետերը։ Արցախում ստեղծվեցին պաշտպանական հենակետային ամրոցներ՝ սղնախներ։ Առավել հայտնի էին Գյուլիստանի, Շուշիի, Քարագլխի և Ջրաբերդի սղնախները։ Հայկական զինուժի շնորհիվ արդեն 1722 թվականի վերջին ամբողջ Արցախը ազատագրվել էր պարսկական տիրապետությունից և հաստատվել էր հայկական իշխանություն։
- Թուրքական զորքերի ներխուժումը Այսրկովկաս
Պարսկաստանի թուլացումից օգտվում էր նաև Օսմանյան կայսրությունը։ Օսմանյան կայսրությունը նպատակ ուներ ճնշելու նաև հայերին ու վրացիներին։ Նաև ձեռնարկեց նվաճել Այսրկովկասի և Պարսկաստանի արևմտյան նահանգները։ 1723 թվականի հունիսին թուրքերը գրավում են Թիֆլիսը ու շարժվում դեպի Գանձակ։ Վրաստանի թագավորը հեռանում է Ռուսաստան։ Երկար բանակցություններից հետո՝ 1724 թվականի հունիսի 12-ին պայմանագիր կնքվեց։ Թուրքիան ճանաչեց մերձկասպյան շրջանների միացումը Ռուսաստանին։ Ռուսաստանը այլևս չէր կարող օգնել հայերին։
- Երևանի հերոսական պաշտպանությունը
1724 թվականի գարնանը թուրքերը ներխուժում են Արարատյան դաշտ ու գրավում, կողոպտում հայկական գյուղերը։ 40 օր դիմադրելուց հետո համաձայնում են վայր դնել զենքերը, միայն այն պայմանով, որ թշնամին չմտնի Կարբի։ Շուտով պաշարում են Երևանը, ու այն պաշտպանելու համար ոտքի է կանգնում գյուղերի բնակչությունը։ Հայկական ուժերը բաժանված էին հատուկ ջոկատների։ Այսպիսով, թուրքերը Երևանի գրավման համար կորցրեցին ավելի քան 20 հազար զինվոր։
- Զինված պայքարն Արցախում
Ռուսական կայսեր խոստումներով 1724 թվականի սկզբին Արցախ ժամանեց հայազգի Իվան Կարապետը։ Դա ավելի հուսադրեց հայերին։ Շուտով Արցախի ազատագրական ուժերը թուրքերի դեմ համատեղ պայքարի մասին պայմանագիր կնքեցին Գանձակի մահմեդականների հետ։ 1725 թվականի մարտին թուրքական երեք զորամաս ներխուժեց Արցախի Վարանդա գավառ։ 6000 թուրք զինվորների տեղավորեցին Արցախի 33 հայկական գյուղերում և գիշերը հանկարծ նրանց սպանեցին։
Ազատագրական պայքար
- Ռազմաքաղաքական իրադրությունը Հայաստանում և Այսրկովկասում։ Ռուսների կասպիական արշավանքը
XVII դարում շարունակվում էր վիճակը էլ ավելի վատանալ։ 1722 թվականին աֆղաններին հաջողվեց գրավել երկրի մայրաքաղաք Սպահանը։ Ռուսաստանը որոշեց գրավել Կասպից ծովի ափամերձ տարածքները։ Պետրոս I-ը Վրաստանի թագավոր Վախթանգ VI-ին առաջարկեց միանալ պարսիկների դեմ պայքարին։ Հայաստանի ազատագրման պայքարը կազմակերպելու համար Դավիթ Բեկը Վրաստանից մեկնեց Սյունիք։ Արցախում հավաքագրվել էր ավելի քան 12 հազար զորք։ Հայկական այդ զինուժից 10 հազարը մեկնեց Արցախ, ճամբար դրեց Գանձակի մոտակա Չոլակ վայրում։ Այդտեղ էր նաև վրացական բանակը։ Երկու ամիս այդտեղ մնալուց հետո իմացան, որ ռուսները նահանջել են Դերբենտից ու հետաձգել արշավանքը։ Վրացական բանակը վերադարձավ Թիֆլիս։ Հայերը նույնպես տուն վերադարձան։
- Ռազմական ամրությունները (աղնախներ) Արցախում
Ազատագրական պայքարի կազմակերպիչը հայոց կաթողիկոս Եսայի Հասան-Ջալալյանն էր։ Այդ ընթացքում լեզգիները ասպատակում էին Շիրվանի և Արցախի բնակավայրերը։ Շիրվանից Արցախ ժամանեցին Ավան և Թարխան հարյուրապետերը։ Արցախում ստեղծվեցին պաշտպանական հենակետային ամրոցներ՝ սղնախներ։ Առավել հայտնի էին Գյուլիստանի, Շուշիի, Քարագլխի և Ջրաբերդի սղնախները։ Հայկական զինուժի շնորհիվ արդեն 1722 թվականի վերջին ամբողջ Արցախը ազատագրվել էր պարսկական տիրապետությունից և հաստատվել էր հայկական իշխանություն։
- Թուրքական զորքերի ներխուժումը Այսրկովկաս
Պարսկաստանի թուլացումից օգտվում էր նաև Օսմանյան կայսրությունը։ Օսմանյան կայսրությունը նպատակ ուներ ճնշելու նաև հայերին ու վրացիներին։ Նաև ձեռնարկեց նվաճել Այսրկովկասի և Պարսկաստանի արևմտյան նահանգները։ 1723 թվականի հունիսին թուրքերը գրավում են Թիֆլիսը ու շարժվում դեպի Գանձակ։ Վրաստանի թագավորը հեռանում է Ռուսաստան։ Երկար բանակցություններից հետո՝ 1724 թվականի հունիսի 12-ին պայմանագիր կնքվեց։ Թուրքիան ճանաչեց մերձկասպյան շրջանների միացումը Ռուսաստանին։ Ռուսաստանը այլևս չէր կարող օգնել հայերին։
- Երևանի հերոսական պաշտպանությունը
1724 թվականի գարնանը թուրքերը ներխուժում են Արարատյան դաշտ ու գրավում, կողոպտում հայկական գյուղերը։ 40 օր դիմադրելուց հետո համաձայնում են վայր դնել զենքերը, միայն այն պայմանով, որ թշնամին չմտնի Կարբի։ Շուտով պաշարում են Երևանը, ու այն պաշտպանելու համար ոտքի է կանգնում գյուղերի բնակչությունը։ Հայկական ուժերը բաժանված էին հատուկ ջոկատների։ Այսպիսով, թուրքերը Երևանի գրավման համար կորցրեցին ավելի քան 20 հազար զինվոր։
- Զինված պայքարն Արցախում
Ռուսական կայսեր խոստումներով 1724 թվականի սկզբին Արցախ ժամանեց հայազգի Իվան Կարապետը։ Դա ավելի հուսադրեց հայերին։ Շուտով Արցախի ազատագրական ուժերը թուրքերի դեմ համատեղ պայքարի մասին պայմանագիր կնքեցին Գանձակի մահմեդականների հետ։ 1725 թվականի մարտին թուրքական երեք զորամաս ներխուժեց Արցախի Վարանդա գավառ։ 6000 թուրք զինվորների տեղավորեցին Արցախի 33 հայկական գյուղերում և գիշերը հանկարծ նրանց սպանեցին։
Մերի Մկրտչյան 